الاستوگرافی
الاستوگرافی در کرج | آشنایی با روش نوین و دقیق ارزیابی بافت‌های بدن با استفاده از سونوگرافی پیشرفته | سونوگرافی و رادیولوژی آراد – دکتر شیرنسب
در دنیای امروز، پیشرفت فناوری‌های تصویربرداری پزشکی نقش مهمی در تشخیص زودهنگام بیماری‌ها دارد. یکی از این روش‌های نوین و مؤثر، الاستوگرافی (Elastography) است.
الاستوگرافی با استفاده از امواج سونوگرافی یا مغناطیسی، میزان سفتی، نرمی یا خاصیت ارتجاعی بافت‌های بدن را به‌صورت کاملاً غیرتهاجمی اندازه‌گیری می‌کند.
این ویژگی باعث شده تا پزشکان بتوانند بدون نیاز به بیوپسی یا روش‌های تهاجمی، وضعیت دقیق اندام‌هایی مانند کبد، تیروئید، پستان و عضلات را ارزیابی کنند.
در ادامه، شما را با ماهیت این روش، کاربردها، مزایا و نحوه انجام آن به‌طور کامل آشنا می‌کنیم.
الاستوگرافی چیست و چگونه عمل می‌کند؟
الاستوگرافی نوعی سونوگرافی پیشرفته است که علاوه بر نمایش شکل و اندازه اندام‌ها، اطلاعاتی در مورد میزان سفتی یا خاصیت ارتجاعی بافت‌ها نیز ارائه می‌دهد.
این روش بر پایه‌ی این اصل علمی استوار است که:
«بافت‌های بیمار معمولاً سفت‌تر از بافت‌های سالم هستند.»
برای مثال:
- در بیماری‌های کبدی مانند فیبروز یا سیروز، بافت کبد سفت‌تر از حد معمول می‌شود.
- در تیروئید یا پستان، توده‌های سرطانی معمولاً سفت‌تر از ضایعات خوش‌خیم هستند.
در الاستوگرافی، دستگاه با ارسال امواج صوتی یا لرزشی خفیف به داخل بافت، واکنش آن را اندازه‌گیری کرده و سپس تصویر رنگی یا نقشه‌ای از وضعیت سفتی بافت ایجاد می‌کند.
در این تصاویر معمولاً:
- رنگ‌های آبی یا سبز نشان‌دهنده‌ی بافت نرم و سالم هستند.
- رنگ‌های قرمز یا نارنجی بیانگر سفتی و احتمال آسیب یا توده هستند.
انواع روش‌های الاستوگرافی
به‌طور کلی، الاستوگرافی در دو گروه اصلی قرار می‌گیرد:
1. الاستوگرافی با سونوگرافی (Ultrasound Elastography)
در این روش، از امواج صوتی بی‌ضرر استفاده می‌شود و کاملاً بدون درد است.
انواع متداول آن شامل:
- Strain Elastography: بیشتر برای بررسی توده‌های پستان و تیروئید به کار می‌رود.
- Shear Wave Elastography: دقت بسیار بالایی دارد و برای بررسی کبد، تیروئید و عضلات کاربرد دارد.
- Transient Elastography (فیبرو اسکن): به‌طور ویژه برای ارزیابی سلامت کبد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
2. الاستوگرافی با MRI (MR Elastography)
در این روش، دستگاه MRI با امواج مغناطیسی ویژه‌ای نقشه‌ای بسیار دقیق از میزان سفتی بافت ایجاد می‌کند.
این نوع از الاستوگرافی بسیار دقیق است اما هزینه‌ی بالاتری دارد و معمولاً برای موارد خاص به کار می‌رود.
کاربردهای مهم الاستوگرافی در پزشکی
الاستوگرافی در تشخیص بسیاری از بیماری‌ها و شرایط مختلف بدن نقش کلیدی دارد. از جمله:
🔹الاستوگرافی کبد:
بررسی میزان فیبروز، کبد چرب یا سیروز
تشخیص زودهنگام آسیب‌های کبدی ناشی از هپاتیت یا داروها
پایش روند درمان بیماران کبدی
🔹الاستوگرافی تیروئید:
تشخیص ندول‌های تیروئید و تمایز بین خوش‌خیم و بدخیم
ارزیابی تغییرات بافتی در بیماران مبتلا به بیماری‌های خودایمنی تیروئید
🔹 الاستوگرافی پستان:
بررسی توده‌های پستانی و تشخیص خوش‌خیم یا بدخیم بودن آن‌ها
کمک به کاهش موارد بیوپسی غیرضروری
پایش ضایعات شناخته‌شده در طول زمان
🔹الاستوگرافی عضلات و تاندون‌ها:
بررسی آسیب‌های عضلانی، التهاب‌ها یا فیبروز
ارزیابی وضعیت عضلات در ورزشکاران یا بیماران مبتلا به درد مزمن عضلانی
مزایای استفاده از الاستوگرافی
الاستوگرافی در مقایسه با روش‌های سنتی تصویربرداری و حتی بیوپسی مزایای چشمگیری دارد:
- غیرتهاجمی و کاملاً بدون درد
- بدون نیاز به بیهوشی یا تزریق ماده حاجب
- قابل تکرار برای پایش درمان در طول زمان
- ایمن برای تمامی گروه‌های سنی، حتی بانوان باردار
- نتایج سریع، دقیق و قابل اعتماد
- تشخیص زودهنگام بیماری‌ها پیش از بروز علائم ظاهری
مزایای دریافت نوبت درسونوگرافی و رادیولوژی آراد
برخی از افراد به دلیل مشغله های زیاد فرصت ندارند در طول روز برای دریافت خدمات تصویربرداری به کلینیک مراجعه نمایند. اما شما می‌توانید در هر ساعت از شبانه روز برای دریافت نوبت به وبسایت مرکز دکتر شیرنسب مراجعه نمایید. ما یک کلینیک خاص هستیم که همه روزه پذیرای شما هستیم. چنانچه یک مورد اورژانسی داشته باشید یا یک ویزیت معمولی، ما همیشه آماده خدمت‌رسانی به شما هستیم. 😊
روند انجام الاستوگرافی
روند انجام این روش بسیار ساده، سریع و راحت است:
1.بیمار در وضعیت مناسب روی تخت سونوگرافی قرار می‌گیرد.
2.پزشک مقدار کمی ژل مخصوص روی ناحیه مورد بررسی می‌مالد تا امواج به‌خوبی منتقل شوند.
3.پروب دستگاه روی پوست حرکت داده می‌شود و امواج صوتی به بافت ارسال می‌گردند.
4.دستگاه بازتاب این امواج را تحلیل کرده و تصویری از میزان سفتی بافت ایجاد می‌کند.
5.نتایج به‌صورت رنگی و عددی روی مانیتور نمایش داده می‌شوند.
🔹 مدت زمان انجام: معمولاً بین ۵ تا ۱۵ دقیقه
🔹 درد یا ناراحتی: کاملاً بدون درد و ایمن
در چه شرایطی پزشک انجام الاستوگرافی را توصیه می‌کند؟
پزشک ممکن است انجام این روش را در شرایط زیر تجویز نماید:
- وجود توده یا ضایعه مشکوک در سونوگرافی یا معاینه بالینی
- افزایش مداوم آنزیم‌های کبدی بدون علت مشخص
- تشخیص اولیه یا پیگیری بیماران مبتلا به کبد چرب یا هپاتیت مزمن
- بررسی ندول‌ها و ضایعات تیروئید
- ارزیابی سلامت بافت پستان در خانم‌ها
- پیگیری روند درمان بیماران مبتلا به فیبروز یا التهاب مزمن بافتی
دقت و محدودیت‌های این روش
الاستوگرافی روشی بسیار دقیق و علمی است، اما تفسیر آن نیازمند تجربه‌ی پزشک متخصص می‌باشد.
برخی عوامل ممکن است بر دقت نتایج تأثیر بگذارند، از جمله:
- چاقی شدید یا ضخامت زیاد بافت چربی
- حرکت زیاد بیمار هنگام انجام تست
- وجود زخم یا التهاب شدید در محل بررسی
به همین دلیل توصیه می‌شود این روش در مراکز تخصصی تصویربرداری و زیر نظر رادیولوژیست مجرب انجام شود.
نکات پیش از انجام الاستوگرافی
- در الاستوگرافی کبد، بهتر است ۴ تا ۶ ساعت ناشتا باشید.
- در سایر انواع الاستوگرافی (پستان، تیروئید، عضلات) نیازی به آمادگی خاصی نیست.
- استفاده از لباس راحت و قابل تعویض توصیه می‌شود.
- در صورت وجود سابقه بیماری یا جراحی در ناحیه مورد بررسی، پزشک را مطلع نمایید.
جمع‌بندی
الاستوگرافی، گامی بزرگ در دنیای تشخیص پزشکی محسوب می‌شود.
این روش با دقت بالا، ایمنی کامل و بدون نیاز به نمونه‌برداری، به پزشکان امکان می‌دهد تا بیماری‌ها را در مراحل اولیه شناسایی کرده و روند درمان را به‌طور دقیق پیگیری کنند.
در مرکز سونوگرافی و رادیولوژی آراد در کرج، تحت نظارت دکتر شیرنسب، تمامی خدمات الاستوگرافی (کبد، تیروئید، پستان) با استفاده از دستگاه‌های مدرن و در محیطی آرام، استاندارد و کاملاً بهداشتی انجام می‌شود.
خدمات الاستوگرافی در سونوگرافی و رادیولوژی آراد
